نرم افزار های مدیریت بحران (ادامه)

بازدید 1338 زمان 4:34 ب.ظ 2016/09/17 کد خبر 129

نرم افزار OILMAP نرم افزاری که در این بخش معرفی می‌شود برخلاف GIS تنها برای نوع خاصی از بحران‌های صنعتی کاربرد دارد. نشت و …

نرم افزار OILMAP

نرم افزاری که در این بخش معرفی می‌شود برخلاف GIS تنها برای نوع خاصی از بحران‌های صنعتی کاربرد دارد. نشت و ریزش نفت و سایر فرآورده های هیدروکربنی در دریا بعضاً دلیل رخداد بحران‌های بزرگی بوده است. انتشار نفت از سکوی آسیب دیده های در خلیج مکزیک (۲۰۱۰) بزرگ‌ترین فاجعه زیست محیطی کشور امریکا را رقم زد. با توجه به سوابق متعدد از رخداد چنین حوادثی، همواره این حادثه به عنوان یکی از سناریو های بالقوه در طرحهای مدیریت بحران شرکت‌های بهره برداری و انتقال فراورده های نفتی وجود داشته است. بنابراین آمادگی و پیش بینی ابعاد چنین حوادث ضروری به نظر می رسد. اما با توجه به رفتار بسیار پیچیده‌ی نفت در صورت انتشار در دریا، پیش بینی ابعاد حادثه به صورت کیفی و یا تجربی ناممکن است. به همین دلیل نرم افزارهایی برای مدل سازی پیش بینی رفتار لکه های نفتی تهیه و ارائه شده است. یکی از معروف‌ترین و کارآمدترین این نرم افزارها OIL MAP است.

پس از نشت گسترده نفت شرکت اکسون والدز در سال ۱۹۹۸ گروهی از شرکت‌ها نظیر اکسون، شورون، موبایل، محیط زیست کانادا، مهندسان ارتش ایالات متحده امریکا و انجمن نفت کانادا، نیاز به ابزاری دقیق و سریع جهت مدل سازی و کمک به تصمیم گیری را تایید نمودند. از آن به بعد در بسیاری از حوادث نشت نفت در سراسر جهان، شرکتهای نفتی بزرگ، دولت‌ها، دانشگاه‌ها و سازمان‌های پژوهشی از OILMAP استفاده می‌کنند.

نرم افزار E-Team

اولین نسخه آن در سال ۱۹۹۸ م ارائه گردید. این نرم افزار اکنون توسط برخی سازمان‌های دولتی، خصوصی و غیر دولتی در بخش‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نرم افزار در مدیریت بحران‌های بزرگی مانند واقعه‌ی ۱۱ سپتامبر در نیویورک، طوفان‌های چارلی، ایوان و فرنسیس، سونامی در آسیا، خاموشی تابستان ۲۰۰۳ م، آتش سوزی جنگل‌ها در آریزونای آمریکا، المپیک آتن و سایر رویدادهای بزرگ توسط سازمان‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است.

ساختار نرم افزار E-Team بر مبنای فازهای چهارگانه‌ی مدیریت بحران است و امکان مدیریت و برنامه ریزی کلیه فازها را فراهم می‌نماید. همچنین قبل از وقوع بحران‌ها در تهیه برنامه های آمادگی و پیشگیری و تنظیم اطلاعات و تمرین و آزمایش برنامه های تهیه شده مورد استفاده قرار می‌گیرد و در هنگام وقوع بحران‌ها برای مقابله و مدیریت آن‌ها از نظر آگاهی از شرایط موجود و جمع آوری اطلاعات کلیدی، ارزیابی خسارت و تلفات، شناسایی ظرفیت‌های واکنش به بحران توسط سازمان‌های مختلف، اطلاع رسانی و فراخوانی نیروهای انسانی مورد نیاز، نوع اقداماتی که باید انجام شوند و بالاخره شناسایی افراد و مسئولان ذی‌ربط مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کلیه فرآیندهای بازسازی و بازگشت به حالت عادی مانند مدیریت ارزیابی و پرداخت خسارات و کمک به آسیب دیدگان، مدیریت افراد داوطلب و پیگیری کمک‌های نقدی هدیه شده توسط مردم را در بر می‌گیرد.

نرم افزار SAHANA

این نرم افزار اولین بار در سونامی سریلانکا (۲۰۰۴ م) توسط دولت سریلانکا برای مدیریت اطلاعات در آن حادثه توسعه یافت. به دلیل کاربردی بودن و پس از پیوستن سایر مجامع و سازمان‌ها از کشورهای مختلف دنیا و کامل‌تر شدن این نرم افزار، امروزه به عنوان یک نرم افزار رایگان برای مدیریت بحران در سطح جهان ارائه شده است.

این نرم افزار تحت وب طراحی شده است و هدف آن ارائه امکانات اطلاعاتی به مدیران بحران در سطوح و فعالیت‌های مختلف است تا به کمک آن بتوان بخشی از مسایل مربوط به عدم هماهنگی‌هایی را که در هنگام بحران وجود دارد حل نمود.

مهم‌ترین مواردی که در این نرم افزار سیستم اطلاعاتی می‌توان یافت مربوط است به:

مدیریت مفقودین، مجروحین و آسیب دیدگان
افراد داوطلب
اسکان‌های موقت
کمک‌های مردمی و …

این نرم افزار تا کنون در بحران‌های زیر مورد استفاده قرار گرفته است:

سونامی در سریلانکا در سال ۲۰۰۵ م
زلزله‌ی پاکستان در سال ۲۰۰۵ م
زمین لرزه ی سال ۲۰۰۶ م در فیلیپین
زلزله جاوا در اندونزی در سال ۲۰۰۶ م

نرم افزار CAMEO

برخلاف دو نرم افزار دیگر که تا کنون معرفی شد و بیشتر مناسب مدیریت بحران در سوانح طبیعی طراحی شده بودند، نرم افزار CAMEO خاص صنعت طراحی شده است. نام این نرم افزار مخفف عبارت Computer Aided Management of Emergency Operations است که به معنی مدیریت شرایط اضطراری به کمک کامپیوتر است. این نرم افزار توسط انجمن حفاظت از محیط زیست آمریکا EPA (Environmental Protection Agency) طراحی و ارائه شده و خاص مدیریت بحران ناشی از حوادث شیمیایی می‌باشد. این نرم افزار دارای یک بانک غنی از اطلاعات عمده‌ی مواد رایج صنعتی است. همچنین این نرم افزار امکان اتصال به نرم افزارهای مدل ساز پخش مواد شیمیایی و نیز نرم افزارهای نقشه خوان را دارد. امروزه در صنایع کشور آمریکا و حتی در ادارات ایمنی و آتش نشانی شهری به طور گسترده از این نرم افزار استفاده می‌شود.

همان‌گونه که در تصویر نمایش داده شده است، این نرم افزار از سه عنصر اصلی به نام CAMEO Modules، ALOHA و MARPLOT تشکیل شده است. کاربر این نرم افزار می‌تواند از هر یک از این بخش‌ها به تنهایی یا در کنار هم استفاده کند.

CAMEO Modules شامل بخشی از نرم افزار است که به صورت یک پایگاه داده عمل می‌کند. همان طور که ذکر شد این نرم افزار برای واحدهای صنعتی و حوادث ناشی از انتشار مواد شیمیایی به کار می‌رود.

نمایی از نرم افزار CAMEO

در این بخش سازمان یا کارخانه‌ی صنعتی می‌تواند در فاز آمادگی در برابر بحران و زمان آرامش به پر کردن بانک‌های اطلاعاتی بپردازد که در زمان بحران به کار می‌آیند. این بانک‌ها شامل مواد حاضر در کارخانه و مشخصات هر یک، مخازن نگهداری و میزان انبارش هر یک، ساختمان‌های کلیدی کارخانه، مناطق حساس اطراف کارخانه، نقشه‌ی راه های دسترسی و اطلاعات تماس سازمان‌های همکار در زمان بحران است. این‌ها همه از مواردی هستند که در زمان بحران باید به سرعت در اختیار تیم مدیریت بحران قرار گیرد. وجود این اطلاعات در محیط CAMEO در زمان بحران امر انتقال و دستیابی به اطلاعات را بسیار تسهیل می‌کند.

تا اینجا و با امکانات فوق‌الذکر نرم افزار CAMEO نیز مانند برخی نرم افزارهای دیگر مدیریت بحران، تنها یک پایگاه اطلاعاتی است اما وجود دو نرم افزار هم زمان آن را بسیار فراتر از یک پایگاه اطلاعاتی می‌کند. نرم افزار ALOHA که همراه با این نرم افزار نصب و اجرا می‌شود، بخش مدل ساز این نرم افزار است.

این نرم افزار نیز توسط انجمن حفاظت از محیط زیست آمریکا (EPA) برای مدل سازی حوادث ناشی از نشت مواد سمی، منفجره و یا آتش و انفجار در پیامد آن‌ها عرضه شده است. البته نسخه های قدیمی‌تر از ۵٫۴ این نرم افزار تنها توانایی مدل سازی نشت مواد سمی و پیامدهای ناشی از سمیت آن را دارند اما در نسخه های جدید توانایی مدلسازی حرارت ناشی از آتش و یا موج انفجار نیز به توانایی‌های این نرم افزار افزوده شده است.

این نرم افزار به نوعی طراحی شده که برای استفاده در کامپیوترهای شخصی مناسب باشد، حجم زیادی از حافظه را نمی‌طلبد و به کامپیوترهایی با توان بالای محاسباتی نیاز ندارد، دارای بانک اطلاعاتی بسیار غنی (اطلاعات بیش از ۱۰۰۰ ماده‌ی شیمیایی) و محیطی ساده برای جلوگیری از اشتباهات کاربر است.

عنصر سوم در این نرم افزار MARPLOT است. نتایج مدل سازی حاصل از نرم افزار ALOHA را می‌توان با کمک گرفتن از نرم افزار نقشه خوان MARPLOT که آن هم محصول EPA است روی نقشه های هوایی نمایش داد. در این حالات محل دقیق جغرافیایی مبدأ حادثه و جهت وزش باد مهم خواهد بود.