دکتر مهراب شریفی سده| مدرس امدادونجات موسسه آموزش عالی هلال ایران حادثه فاجعه‌بار کشتار حجاج در سرزمین منا از ابعاد گوناگونی قابلیت بررسی و تحلیل …

دکتر مهراب شریفی سده| مدرس امدادونجات موسسه آموزش عالی هلال ایران

حادثه فاجعه‌بار کشتار حجاج در سرزمین منا از ابعاد گوناگونی قابلیت بررسی و تحلیل دارد. در این چند روز ابعاد گوناگونی از این حادثه در محافل علمی مورد کنکاش قرار گرفت و صاحبنظران و اندیشمندان در باب آن سخن راندند. در این نوشتار نیز قصد آن داریم که از منظری علمی و البته اندک متفاوت با دیگر تحلیل‌ها درباره این فاجعه و قصور و تقصیر مدعیان خادمی حرم امن الهی نکاتی را محضر خوانندگان عرض کنیم. در پهنه گیتی هر ساله تجمعات انسانی بزرگی شکل می‌گیرد که فریضه الهی حج یکی از بزرگ‌ترین آنان است. در اصطلاح علمی به این گردهمایی عظیم انسانی، تجمع انبوه (Mass Gathering) گفته می‌شود. تجمعات انبوه به خودی‌خود مستعد وقوع بحران‌های آسیب‌آفرینی است و از همین روی در حوزه سلامت به‌گونه‌ای ویژه به آن پرداخته می‌شود. سازمان بهداشت جهانی در تقسیم‌بندی که از تجمعات انبوه دارد، این تجمعات را به ٤ دسته اصلی تقسیم می‌کند که تجمعات انبوه میلیونی(Mega Mass Gathering) بزرگ‌ترین آن بوده و تجمعات حج و اربعین حسینی در این دسته جای می‌گیرند.
در فریضه حج علاوه بر تجمعات میلیونی در مکان‌های مختلف حرکت توده‌ای جمعیت نیز وجود دارد که فاجعه منا از آن دسته بود. ایمنی و امنیت این تجمعات و محافظت از مردم در برابر مخاطرات طبیعی، انسان ساخت و تعمدی از وظایف مهم مدیران و برنامه‌ریزان چنین مراسم‌هایی است. در نخستین گام ضرورت دارد ارزیابی‌های لازم و بررسی خطر (Risk assessment) به انجام رسیده و محیط فیزیکی محل گردهمایی و مکان‌های عبور و حرکت جمعیت از نظر پتانسیل‌های خطر مورد ارزیابی و کنکاش قرار گیرد. در این بخش همه خطرات محتمل بررسی شده و راهکارهایی برای پیشگیری از خطر، کاهش اثرات و پیامدهای خطر، آمادگی برای مواجهه با خطر و مقابله و پاسخگویی به پیامدهای آن اندیشیده می‌شود.