پایگاه اطلاع رسانی مدیریت ریسک، بحران و پدافند غیرعامل، دکتر محسن جلیلوند – ایران‌هراسی در تمام مدت طول حیات جمهوری اسلامی در حال وقوع است، اما امروز شاهد جنگ‌های مجازی هستیم و تمام کشورها سرمایه‌گذاری‌های زیادی در فضای مجازی دارند. آمریکا بعد از فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی وارد این عرصه شده است. درواقع دنیای مجازی، درحال شکل دادن به آینده بشر است. در این مقوله هم جنگ‌های مختلفی درحال رخداد است. البته این جنگ‌ها، جنگ‌های خونبار و خشونت‌آمیزی نیست، ولی خسارت‌ها و ویژگی‌های بسیار مخرب‌تری از جنگ خشونت‌بار دارند. در دنیای سایبری، استراتژی‌های مختلفی وجود دارد. دنیای مجازی، برخلاف راه‌های ارتباطی گذشته مانند تلویزیون و رادیو، یک‌طرفه نیست و هر دو طرف می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. به‌این‌خاطر برنامه‌ریزی‌های فضای مجازی به‌صورت دوجانبه انجام می‌شود؛ لذا بحث ایران‌هراسی را باید در چارچوب جنگ‌های سایبری مورد بررسی قرار داد. ایران‌هراسی در تمام مدت طول حیات جمهوری اسلامی درحال وقوع است، اما اینکه از چه چیزی باید ترسید بحث دیگری است.

دنیای مجازی شتاب بسیار زیادی داشته است. وقتی ساختاری شتاب دارد باید برنامه‌ها نیز به همان شدت پیش رود، درغیراین‌صورت عقب خواهید ماند. اوایل ورود اینترنت، احتمال حرکت آرام وجود داشت، اما شبکه‌های مجازی به دنیایی تبدیل شده و مسائلی در آن اتفاق می‌افتد که در گذشته اصلاً اتفاق نمی‌افتاد؛ چنانچه درحال‌حاضر از یک دبستانی تا یک پیرمرد در شبکه مجازی حضور دارند. درهمین‌راستا، در اوایل ایران‌هراسی بیشتر در ارتباط با مسائل قومی و منطقه‌ای و درگیری‌های شیعه و سنی مطرح شده بود، اما امروزه به‌مراتب پیچیده شده و وارد مباحث امنیتی شده است. درحال‌حاضر، به مسئله ایران چه در دنیای مجازی و چه در دنیای واقعی به‌صورت امنیتی نگاه می‌شود. وقتی مسائل ایران چون مسئله هسته‌ای و موشکی حتی دفاع از جنبش‌های آزادیبخش مانند حزب‌الله در شورای امنیت در دنیایی واقعی مطرح می‌شود آنها همین امر را در فضای مجازی و در راستای ایران‌هراسی سایبری پیاده می‌کنند.

درواقع، تحولات پردامنه‌تر و پیچیده‌تر شده است و اکنون نیز فضا به این سمت پیش می‌رود و تعداد کاربران شبکه‌های مجازی مانند فیس‌بوک، توئیتر و… به‌شدت درحال گسترش است. درحال‌حاضر، بخش عمده‌ای از اطلاعات شخصی افراد و یا حدود دو و یا سه میلیارد نفر از مردم جهان دراختیار صهیونیست‌هاست و هیچ مشکلی هم برای آنالیز کردن این اطلاعات ندارند. چنانچه در بحث ضدیهودی کسی نمی‌تواند در ارتباط با این قضیه سخنی بگوید. در بعد دیگر، کاربران تلگرام در ایران با شتاب بسیار بالایی درحال افزایش است. در این بین، در شبکه‌های مجازی در ارتباط با ایران مسائل مختلفی نوشته می‌شود، اینکه ایران برای سوریه و حزب‌الله چه می‌کند؟ چقدر قدرت موشکی دارد؟ و غیره لذا به‌دلیل وسعت کاربران، مطالب عمده‌ای برضد ایران به‌سرعت درحال پخش شدن در راستای ایران‌هراسی سایبری نشر شده است.

دولت‌ها در ارتباط با شبکه‌های مجازی نیز مانند هر چیز دیگر، بیشترین نفوذ را دارند. درواقع، انجمن‌های مختلف تحت نفوذ دولت بوده و تأمین زیرساخت‌ها هم به عهده دولت‌هاست. دولت‌ها درواقع به ایران‌هراسی سایبری خط می‌دهند؛ لذا در سطح بین‌الملل، ایالات متحده آمریکا بیشترین تأثیر را در این حوزه دارد. در سطح منطقه هم عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس بیشترین نقش را در روند ایران‌هراسی سایبری داشته‌اند.

در وضعیت کنونی مهم‌ترین محورها و کلیدواژه‌ها در روند ایران‌هراسی سایبری شامل برنامه هسته‌ای ایران، پروژه موشکی، تضاد شیعه و سنی و حضور و دخالت‌های منطقه‌ای (در سوریه، عراق، و یمن) است.

این امر درمورد ایران هزینه‌های ما را بالا می‌برد. هرچند در فضای مجازی کاری انجام می‌شود، اما بازتاب آن در فضای واقعی قابل مشاهده است. وقتی در فضای مجازی کمپینی علیه موضوعی خاص ایجاد می‌شود، نتیجه آن بعد از مدتی در فضای واقعی دیده می‌شود. در بعد منطقه‌ای با غوغاسالاری، جوسازی و هماهنگی با ماهواره‌ها و… طوری کار می‌کنند که با هماهنگی بین ساختارهای مختلف و تمرکز بر روی یک موضوع به اهداف خود برسند.

راهکارهای مبارزه با ایران‌هراسی سایبری، اولین مورد توانمندسازی ساختارهای سایبری ماست. باید در این موضوع توانمند شویم و به‌گونه‌ای باشیم که حداقل موضعی بازدارنده داشته باشیم. دوم باید این فضا به‌درستی مدیریت شود و با حذف کردن و بستن نمی‌توان با آن مقابله کرد. سوم باید ضد حمله انجام داد و این امر می‌تواند موفق باشد. همچنین باید افکار عمومی خود و جهان را اقناع کنیم و چهره‌ای از خود نشان دهیم که اثرگذار باشد.