پایگاه اطلاع رسانی مدیریت ریسک، بحران و پدافند غیرعامل به گزارش پایداری ملی، بر اساس گزارش اخیر BP، سهم ایران به‌عنوان بزرگترین دارنده ذخایر گاز دنیا …
پایگاه اطلاع رسانی مدیریت ریسک، بحران و پدافند غیرعامل به گزارش پایداری ملی، بر اساس گزارش اخیر BP، سهم ایران به‌عنوان بزرگترین دارنده ذخایر گاز دنیا از بازار تجارت گاز همچنان پایین‌تر از یک درصد است و حتی این سهم در سال ۲۰۱۶ نسبت به قبل از آن، بیش از پیش کاهش یافته است، این درحالی است که کشورهای هم‌تراز ایران در این حوزه یعنی روسیه و قطر سهم بسیار بیشتری از این بازار دارند. در این شرایط ادامه روند منفعلانه ایران در بازار تجارت گاز موجب حذف ایران از این بازار و از بین رفتن فرصت‌های کشور در این حوزه خواهد شد.
بر اساس گزارشات معتبر بین المللی ایران با در دست داشتن ۱۸ درصد از ذخایر گاز دنیا بزرگترین دارنده این منبع طبیعی است، این درحالی است که سهم ایران به‌عنوان بزرگترین دارنده ذخایر گاز دنیا، از بازار پررونق ۱۰۰ میلیارد دلاری گاز جهان کمتر از ۱ درصد است.
مطابق آمار بی‌پی در سال ۲۰۱۵ تعاملات ایران در بازار گاز تنها واردات ۷٫۶ میلیارد مترمکعب از ترکمنستان و صادرات ۸٫۴ میلیارد مترمکعب به ترکیه بوده است که نسبت این حجم واردات و صادرات به ۲۱۶۸ میلیارد مترمکعب حجم کل صادرات و واردات گاز جهان کمتر از ۱ درصد و حدود ۰٫۷ درصد است. در سال ۲۰۱۶ نیز با کاهش واردات گاز از ترکمنستان و قطع شدن واردات در اواخر سال این سهم حتی به کمتر از این اعداد رسیده است. همچنین اگر تنها سهم ایران از بازار، صادرات گاز درنظر گرفته شود نسبت صادرات ۸٫۴ میلیارد مترمکعبی ایران به حجم ۱۰۸۴ میلیارد مترمکعبی کل صادرات گاز جهان باز هم کمتر از ۱ درصد خواهد بود.
این موضوع زمانی اهمیت می‌یابد که ایران در مقایسه با کشورهای دیگر هم‌سطح خود مورد بررسی قرار بگیرد، به‌عنوان مثال کشور روسیه با در دست داشتن ۱۷% از ذخایر که در جایگاه دوم بعد از ایران قرار دارد با وجود جمعیت بیشتر یعنی ۱۴۵ میلیون نفر ۲۰ درصد از بازار صادرات گاز را به خود اختصاص داده است و درآمد قابل توجهی از صادرات این منبع طبیعی به‌دست می‌آورد. از طرف دیگر نیز قطر سومین دارنده ذخایر گاز دنیا ۱۱٫۵ درصد از این بازار را به خود اختصاص داده است به‌گونه‌ای که عمده درآمد این کشور از طریق صادرات گاز طبیعی تأمین می‌شود.
از طرف دیگر موضوعی که عملکرد ضعیف ایران در این حوزه را بیشتر نشان می‌دهد بازار مصرفی پررونق منطقه در اطراف ایران است که در غفلت ایران جولانگاه رقیبان شده است، برای مثال بازار کشورهای خلیج فارس مانند امارات و کویت که از لحاظ اقتصادی کم‌هزینه‌ترین گاز در دسترس آنها واردات از ایران است در غفلت ایران درحال تصاحب توسط کشورهای بسیار دورتر مانند آمریکا است به‌طوری که در سال گذشته چندین محموله ال.ان.جی. آمریکا به این کشورها صادر شده است. همچنین بازار پررونق هند و پاکستان نیز که با روند رشد مصرف شدیدی روبه‌رو است نیز در حال تأمین گاز خود از سایر کشورها مانند ترکمنستان و واردات ال.ان.جی. از آفریقا است.
با ادامه پیدا کردن روند فعلی طی سالیان آینده با شکل‌گیری بازار گاز دنیا، حضور ایران در این بازار بسیار دشوارتر خواهد بود و در صورت ادامه پیدا کردن این سیاست منفعل در حوزه انرژی، ایران از بازار گاز دنیا حذف خواهد شد و سهم خود را از این بازار به سایر رقیبان خواهد داد، بنابراین مسئولین باید هرچه سریع‌تر با فعال کردن دیپلماسی انرژی کشور جایگاه ایران را به‌عنوان بزرگترین دارنده ذخایر گاز دنیا در بازار این منبع طبیعی تثبیت کنند و ایران را به‌عنوان یک مهره تأثیرگذار در این بازار مطرح کنند، تا ضمن بهره‌برداری اقتصادی از این بازار برای توسعه کشور از ظرفیت‌های سیاسی آن نیز بهره لازم را ببرند.